به گزارش روابط عمومی سازمان نقشه برداری کشور به نقل از مدیریت نقشه‌نگاری و  اطلس‌های ملی،   پهنه آبی خلیج فارس به عنوان گاهواره تمدن جهان از اولین زیستگاه‌های بشر محسوب می شود، ساکنان این دریا کشتی را اختراع و خاور و باختر دنیا را به هم پیوند دادند. آثار باستانی بجای مانده از شهرهای ساحلی خلیج فارس همانند چابهار، بوشهر، خارک و سیراف حکایت از یک تمدن 6000 ساله در سواحل خلیج فارس می‌کند. امروزه خلیج فارس بعنوان مهمترین و استراتژیک ترین پهنه آبی جهان دارای 130 جزیره کوچک و بزرگ است که تعدادی از آنها مسکونی و تعدادی نیز غیر مسکونی است که از این میان جزایر ایرانی اکثراً مسکونی می باشد.

مهمترین جزایر ایرانی خلیج فارس عبارتند از: قشم، کیش، لاوان، لارک، هرمز، هنگام، فارور بزرگ، هندورابی، خارک، ابوموسی، سیری، تنب بزرگ، خارکو، تنب کوچک، مارو، شیف، فارور کوچک، نخیلو و فارسی.

سازمان نقشه برداری کشور، بنا به وظیفه ذاتی خود موضوع حاکمیت جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک را از نگاه نقشه های تاریخی مورد پژوهش و بررسی قرار داده است. نتایج ذیل حاصل این پژوهش و نمونه ای از تعداد بیشمار نقشه های تاریخی معتبر است که بدون هیچ تردیدی حاکمیت ایران بر این جزایر را با نظر به ترسیم جزایر مذکور به رنگ سرزمین کهن ایران ثابت می نماید.

 

 

با توجه به اینکه جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس واقع شده‌اند از  اهمیت استراتژیک ویژه ای برخوردارند. چراکه که منطقه خلیج فارس با دارا بودن  حدود 63  درصد کل نفت کشف شده جهان اهمیت ویژه‌ای برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نفت در سراسر جهان دارد.(مرکز مطالعات خلیج فارس، اردیبهشت 1389 ) تنگه هرمز به سه دلیل ژئواستراتژیک، نظامی و اقتصادی دارای اهمیت راهبردی است و قرار گرفتن این سه جزیره در نزدیکی تنگه راهبردی هرمز اهمیت آن‌ها را به اهمیت این تنگه پیوند داده است. تا زمانی که ایران بر این جزایر اعمال حاکمیت می کند نسبت به کشورهای عربی از برتری نظامی برخوردار بوده و در واقع جزیره ابوموسی آخرین حلقه زنجیره تدافعی ایران در ابتدای خلیج فارس محسوب می گردد. این جزیره از یک سو محدوده آب‌های سرزمینی ایران و از سوی دیگر، حاکمیت ایران بر فلات قاره را افزایش می دهد.(جلالی و ازدی،35:1391 ) ایران این جزایر سه‌گانه را در مسیر اتصال آب‌های آزاد به خلیج فارس می‌داند که از طریق آن، کشتی های تجاری و به خصوص نفت‌کش‌ها از آن عبور می کنند و در نتیجه حفظ آن ها را برای امنیت ملی خود ضروری و حیاتی تلقی می کند. (Gardner, 2016: 95)

در روند مطالعه و بررسی علمی تمامی اسناد و مدارک و منابع معتبر موجود و روایات دقیق تاریخی (از جمله: نقشه ها، کتاب ها، مکاتبات و کره های جغرافیایی) هیچ تردیدی وجود ندارد که جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک همواره و در طول تاریخ تحت حاکمیت ایران و بخش جدایی‌ناپذیر از خاک سرزمین کهن ایران بوده‌اند.

 

دوره پیش از اسلام: مطابق بررسی‌های تاریخی انجام شده همواره جزیره ابوموسی از سوی ایرانیان اداره می‌شده، چنانچه در گذشته تحت تسلط عیلامیان بوده، در زمان سلسله هخامنشیان جزء یکی از ایالت های جنوب غربی و ساتراپ چهاردهم بوده، در زمان پادشاهی کوروش و بعدها در زمان داریوش تمامی آب‌های جنوب ایران و جزایر آن از جمله جزیره ابوموسی به استناد کتیبه بیستون جزء ساتراپ پارس محسوب میشده و در زمان تسلط دو سلسله اشکانیان و ساسانیان نیز این جزیره جزء قلمرو ایران بود.

 

دوره پس از اسلام: در دوره حکام سلجوقی جزیره ابوموسی شکوه و رونق زیادی داشت و پس از آن در دوره‌هایی از تسلط سلسله های صفویه، افشاری، زندیه تحت اشغال پرتغالی ها قرار گرفت، سپس در دوره شاه عباس با از بین رفتن اقتدار پرتغالی ها این جزیره در اختیار حکومت ایران قرار می گیرد. جزیره ابوموسی و سایر جزایر در دوره قاجاریه تا زمان فتحعلی شاه قاجار جزء ایالت فارس به شمار می رفت. پس از جنگ جهانی دوم و سیطره انگلیس بر خلیج فارس، جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک به اشغال انگلیسی ها در می آید تا اینکه سرانجام و پس از یک دوره نزدیک به هفتاد‌سال اشغال از سال 1903 تا 1971، جزایر سه‌گانه ایرانی «ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک» به آغوش مام وطن بازگشتند.

موقعیت جغرافیایی: جزیره ابوموسی با مساحتی حدود 12٫84 کیلومتر مربع بین ۵۵ درجه تا ۵۵ درجه و 03 دقیقه طول جغرافیایی و 25 درجه و 51 دقیقه تا ۲۵ درجه و 54 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. جزیره ابوموسی از شمال شرقی به جزایر تنب کوچک و تنب بزرگ، از شمال غربی به جزایر فارو بزرگ و فارور کوچک و از غرب به جزیره سیری محدود می شود. این جزیره جنوبی ترین جزیره ایران است و بر اساس تقسیمات کشوری از توابع شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان می‌باشد.

وجه تسمیه: قبل از حضور انگلیسی ها این جزیره به نام «گپ سبزو» و تحت حاکم بندرلنگه اداره می شد، در اصطلاح محلی «گپ» به معنای بزرگ و «سبزو» به معنای همیشه سبز و خرم است و گپ سبزو به معنای جزیره و سرزمین بزرگ و همیشه سبز است.

 

موقعیت جغرافیایی: جزیره تنب بزرگ با مساحتی حدود ۱0٫89 کیلومتر مربع بین  ۵۵ درجه و 17 دقیقه تا ۵۵ درجه و 19 دقیقه طول جغرافیایی و 26درجه و 14دقیقه تا 26درجه و 17 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. جزیره تنب بزرگ از شمال به ساحل غربی جزیره قشم، از شمال غربی به ساحل بندر لنگه، از غرب به جزیره تنب کوچک و از جنوب غربی به جزیره ابوموسی محدود می گردد. این جزیره بر اساس تقسیمات کشوری بخشی از شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان می باشد.

 

وجه تسمیه: این جزیره با نام‌های (تنب بزرگ، تمب گپ، تنب مار و تل مار) نیز نامیده شده است. «تمب یا تنب» کلمه ای است فارسی به معنی تپه یا پشته و در گذشته به علت وجود مارهای سمی در این جزیره از آن با عنوان تمب مار یا تنب مار نیز یاد شده، دریانوردان نیز این جزیره را به نام تمب گپ یعنی تنب بزرگ می نامیدند.

 

موقعیت جغرافیایی: جزیره تنب کوچک با مساحتی معادل 1/37 کیلومتر مربع بین ۵۵ درجه و 08 دقیقه تا ۵۵ درجه و 09 دقیقه طول جغرافیایی و 26درجه و 14دقیقه تا 26درجه و 15 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. جزیره تب کوچک از شمال غربی به ساحل بندرلنگه، از شمال شرقی به ساحل غربی جزیره قشم، از شرق به جزیره تنب بزرگ، از غرب به جزیره فارور بزرگ و از جنوب غربی به جزیره ابوموسی محدود می گردد. این جزیره بر اساس تقسیمات کشوری بخشی از شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان می باشد.

سایر نام ها: نام رسمی این جزیره تنب کوچک است اما در گذشته با نام‌های «تمبو یا نابیو تنب» نیز شناخته شده است.