به گزارش روابط عمومی سازمان نقشه‌برداری کشور به نقل از اداره کل نقشه برداری زمینی و بنیادی، یکی از مباحث مهم در پروژه‌های عمرانی و علوم مرتبط با زمین نظیر ژئودزی و نقشه‌برداری، تعیین ‌ارتفاع نقاط واقع در سطح‌زمین از سطح مبنا است. ارتفاع ارتومتریک فاصله هندسی یک نقطه در امتداد خط ‌شاغولی تا سطح مبنا باشد که با روش ‌ترازیابی مستقیم و اعمال تصحیحات مربوط به میدان‌ثقل، اندازه‌گیری و تعیین می‌شود. ژئوئید بعنوان یکی از سطوح هم‌پتانسیل (سطوح تراز) میدان‌ثقل زمین که به بهترین شکل ممکن سطح متوسط آبهای آزاد را تقریب می‌زند، به عنوان سطح مبنای ارتفاعی در نظر گرفته می‌شود. کاربرد عملی تعیین مدل ژئوئید دقیق در یک منطقه، تبدیل ارتفاع‌ ژئودتیک اندازه‌گیری شده توسط گیرنده‌های GNSS به ارتفاع ارتومتریک و کاهش حجم قابل توجهی از عملیات ترازیابی بعنوان کاری پرهزینه و زمان‌بر است.

تعیین مدل ژئوئید دقیق در ایران موضوع جدیدی نیست. تلاش‌های بسیاری توسط محققین و پژوهشگران مختلف در سالهای گذشته در این خصوص انجام شده است. در حال حاضر مدل ژئوئید محلی مورد استفاده در سازمان نقشه‌برداری کشور به نام IRG2016 توسط سعادت و همکاران Saadat et al., 2018 بر اساس تلفیق داده‌های زمینی و گرادیومتری ماهواره‌ای بر مبنای توابع پایه شعاعی می‌باشد.

به منظور بررسی دقت مدل ژئوئید محلی IRG2016، استفاده از نقاط GPS/Leveling اندازه‌گیری شده توسط شرکت‌های مشاور نقشه‌برداری مربوط به پروژه‌های عمرانی مختلف که توسط اداره کل نظارت، کنترل فنی و استاندارد جمع‌آوری شده است، مورد توجه قرار گرفته است. بنا به گزارش ارسالی از اداره کل نظارت، کنترل فنی و استاندارد، در نقاط GPS/Leveling استفاده شده، ترازیابی از ایستگاه‌های مبنایی شبکه ترازیابی دقیق سازمان نقشه‌برداری انجام گرفته است. مقدار ارتفاع ژئوئید GPS/Leveling نقاط با مدل ژئوئید محلی IRG2016 مقایسه و کنترل گردید.

در سال 1401 تعداد 245 نقطه GPS/Leveling ارسال شده توسط اداره کل نظارت، کنترل فنی و استاندارد در 10 منطقه مختلف در کشور مورد بررسی قرار گرفت. مقدار ارتفاع ژئوئید نقاط GPS/Leveling ارسال شده با ارتفاع ژئوئید مدل IRG2016 مقایسه گردید.

نتایج نشان داد اختلاف ارتفاع ژئوئید نقاط GPS/Leveling و مدل ژئوئید IRG2016 کمتر از 38 سانتی‌متر بود (بیشترین اختلاف مربوط به نقاطی در مناطق آبیک قزوین، بندرعباس و کهگیلویه بود). دقت مدل ژئوئید محلی IRG2016 در کل نقاط GPS/Leveling در حدود 16 سانتی‌متر بدست آمد.