افزایش چشمگیر نرخ فرونشست مهرشهر و نظرآباد کرج در اثر فشار بر استخراج منابع آب زیر زمینی به منظور تامین آب شرب و صنعت

به گزارش روابط عمومی سازمان نقشهبرداری کشور و به نقل از اداره کل نقشهبرداری زمینی و بنیادی، معصومه آمیغ پی رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشهبرداری کشور عنوان کرد، یکی از مناطق بحرانی فرونشست کشور از لحاظ نرخ و مساحت تحت تاثیر فرونشست و آثار مخرب ایجاد شده بر سازه های مسکونی فرونشست دشت هشتگرد استان البرز میباشد. بر این اساس، پایش مستمر فرونشست این دشت در دستور کار سازمان نقشهبرداری کشور قرار دارد و گزارشهای مربوطه به صورت مستمر برای نهادهای مسئول ارائه میشود. در این دشت، علاوه بر مشاهدات ترازیابی دقیق و GPS، پایش پهنه و نرخ فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری در دستور کار قرار گرفته است و نقشههای فرونشست آن تولید و به روز رسانی شده است. مقایسه سری زمانی تولید شده از این نقشهها می تواند در مدیریت این پدیده و همچنین بررسی اثر گذاری اقدامات انجام شده در جهت کنترل این پدیده نقش کلیدی داشته باشد. بر اساس آخرین محاسبات سازمان نقشهبرداری کشور، گرچه روند کلی فرونشست در زمینهای کشاورزی استان البرز روند کاهشی داشته است، شاهد افزایش نرخ فرونشست در شهرهای مهرشهر و نظرآباد به منظور تامین آب شرب و صنعت میباشیم. به نحویکه در سال آبی 1403-1402فرونشست مهرشهر کرج افزایش قابل توجهی داشته و به میزان بیشینه نرخ 26 سانتی متر در سال رسیده است. نکته قابل توجه آن است که این نرخ بالای فرونشست در مناطق مسکونی و به علت فشار بر منابع آب زیر زمینی به منظور تامین آب شرب اتفاق افتاده است و آثار مخربی بر سازههای محل ایجاد کرده است. مهرشهر یکی از مناطق پرجمعیت شهرستان کرج در استان البرز است. این منطقه به دلیل نزدیکی به تهران و قیمت نسبتاً مناسب مسکن، مهاجرپذیر است. به طوری که روند رشد جمعیت سریع تر از استانداردهای شهرسازی برآورد شده است. منطقه مهرشهر کرج عمدتاً از چاههای عمیق و نیمهعمیق برای تأمین آب شرب استفاده میکند. این چاهها از سفرههای آب زیرزمینی دشت کرج-مهرشهر برداشت می کنند.از دیگر شهرهای دارای فرونشست با نرخ بالا استان البرز، نظرآباد است. گرچه در سالیان اخیر فرونشست زمینهای کشاورزی نظرآباد روند بهبود و کاهش پیدا کرده است، از آنجا که بیشترین حجم آب شرب نظرآباد از سفرههای آب زیر زمینی تامین می شود، نرخ فرونشست شهر با افزایش به بیشنه نرخ 16 سانتی متر در سال مواجه بوده است. شهرک صنعتی سپهر، یکی از شهرکهای صنعتی مهم نظرآباد استان البرز که اخیرا مورد توجه صنعتگران قرار گرفته است نیز از دیگر مراکز افزایش نرخ بی سابقه فرونشست به میزان بیشینه 22 سانتی متر در سال می باشد. این شهرک نمونهای از توسعه صنعتی با فشار بی روییه بر منابع آب زیر زمینی محسوب میشود. ترکخوردگی ساختمانها و زیرساختها، کاهش ظرفیت ذخیره سفرههای آب زیرزمینی و افزایش خطر آبگرفتگی در صورت بارندگیهای شدید (به دلیل کاهش نفوذپذیری زمین) از آثار مخرب فرونشست میباشد که میبایست در این مناطق مورد توجه فوری قرار گیرد. توسعه شهری وصنعتی متناسب با منابع آبی منطقه، مدیریت بهینه برداشت از چاهها با استفاده از کاهش مصرف و جلوگیری از حفر چاههای غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند به منظور مدیریت مصرف، توسعه استفاده از پساب تصفیهشده برای مصارف غیر شرب و نظارت دقیق بر میزان برداشت و پایش فرونشست با فناوریهای نوین راهکارهای پیشنهادی به منظور کاهش فرونشست منطقه می باشد. در صورت عدم برنامهریزی شهری مناسب، مشکلات تامین آب شرب و فرونشست منطقه تشدید خواهد شد.
نظر دهید