به گزارش روابط عمومی سازمان نقشه برداری کشور به نقل از اداره کل نقشه برداری زمینی و بنیادی، کشور افغانستان یکی از زلزله خیزترین مناطق بین قاره ای در جهان است. بخش بزرگی از شمال افغانستان را فلاتی شکل داده که از مرکز افغانستان با گسل هرات (هریرود) و در شرق و جنوب شرقی با گسل "چمن" از ساختارهای هندوکش غربی و شمال غربی بدخشان جدا شده است.این کشور در کمربندکوهزایی آلپ-هیمالیا از لرزه‌خیزی بالایی در طول تاریخ برخوردار بوده است و سوابق زمین لرزه های بزرگی را در کارنامه خود دارد .                                                          

در روز شنبه ۱۵ مهر ساعت ۱۱:۱۱ صبح به وقت محلی کشور افغانستان  زمین‌لرزه‌های هرات با رخداد ۶.۳ شروع شدند و طی ۷ روز، ۲۶ زمین‌لرزه با بزرگای بیش از 4 ریشتر رخ داده است که از این تعداد، ۸ رخداد با بزرگای بیش از ۵ و سه رخداد از آنها با بزرگای بیش از ۶ و دو زلزله پی در پی با بزرگای ۶.۳ در روز اول و زلزله سوم در روز چهارشنبه ۱۹ مهر با بزرگای 6.3 و همچنین روز چهارم با بزرگای 6.3 موجب خرابی‌­های گسترده شده بود. مسبب هر چهار زمین لرزه ،گسلش شیب لغز فشاری(راندگی) با شیب به سمت شمال می‌باشد. زمین لرزه ها در صفحه اوراسیا در یک کمربند کوهستانی درون قاره ای رخ داده است. زلزله در افغانستان و مناطق اطراف آن به دلیل تعاملات پیچیده و فعال بین صفحات عربستان، اوراسیا و هند رایج است. زمین لرزه ها در غرب و مرکز افغانستان عمدتاً تحت تأثیر حرکت به سمت شمال صفحه عربستان نسبت به صفحه اوراسیا است. نتایج تصاویر راداری و داده‌های ماهواره ای Sentinel-1A،  نشان می‌دهد منطقه ای به ابعاد 30 کیلومتر در 15 کیلومتردر امتداد شرق به غرب در اطراف محل این زمین لرزه ها در حدود 30 سانتی متربالا آمده است.

امتداد سامانه گسلی هریرود (هرات)غربی به سوی غرب و خاک ایران با سامانه گسلی درونه در شمال و دشت بیاض در جنوب مجانب می‌شود که از جمله گسل‌های طویل و لرزه‌زای ایران مرکزی تلقی می‌شود و رخنمون گسیختگی واضحی در سطح دارند. گسل درونه به‌طول تقریبی ۷۰۰ کیلومتر در راستای شرق به غرب در ایران مرکزی، در ادامه سامانه گسلی هریرود در شرق به ترتیب از مجاورت شهرهای تایباد، تربت حیدریه، کاشمر و بردسکن به‌سمت غرب در جنوب استان خراسان رضوی می‌گذرد که این موضوع  شمال شرق ایران را به یکی از مناطق فعال به لحاظ لرزه‌خیزی تبدیل کرده است زمین‌لرزه‌های تاریخی رخ داده در گستره شمال شرق کشور عبارت هستند از : زمین‌لرزه سال 840 میلادی در منطقه تربت‌جام با بزرگای برآورد شده 6.5 و زمین‌لرزه‌های 1687 و 1673 میلادی مشهد با بزرگای حدود 6.6 همچنین شهرهای نیشابور و قوچان بارها متحمل زمین‌لرزه‌های قوی با بزرگای بالای 7 ریشتر شده است که این امر لزوم ایجاد شبکه ژئودینامیک را به منظور  اندازه‌گیری و تعیین تغییرات پوسته زمین در طول زمان، ضروری ساخته است.

اندازه‌گیری‌های دقیق ژئودینامیک در تعیین حرکات صفحات تکتونیک قاره‌ای، بررسی حرکات گسل‌های فعال و پیش‌بینی روند جابجایی آن‌ها، تعیین جابجایی و حرکت پوسته زمین برای کاهش خسارات احتمالی ناشی از زلزله و همچنین جهت مکان‌یابی بهینه سازه‌ها در پروژه‌های عظیم مهندسی کاربرد دارد. از جمله این شبکه ها در منطقه تکتونیکی اوراسیا عربی  می‌توان به شبکه ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور ایران وشبکه ایستگاه های دائمی ترکیه را نام برد . مدل حرکت در منطقه ایران توسط سازمان نقشه برداری کشور محاسبه شده است که بر اساس آن جهت و‌ نرخ حرکت و تغییرشکل مشخص است.شبکه ای ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور در این منطقه شامل  27 ایستگاه  GPS است. نتایج حاصل از میدان سرعت GPS چگونگی تغییر شکل برخورد دو صفحه عربستان و اوراسیا در  منطقه تغییر شکل را نشان می‌دهد.

حرکت بلوک‌های دو طرف یک گسیختگی باعث ایجاد تغییر در تنش ایستایی محیط اطراف آن می‌شود. با توجه به فاصله300 کیلومتری کانون زمین لرزه هرات و وسعت پس لرزه ها –عدم گسیختگی سطحی و درون صفحه ای بودن آن ارتباطی بین این زلزله و رخداد 5.3 شوسف در استان خراسان جنوبی بر روی سامانه گسلی نهبندان مورخ 5/8/1402 دیده نمی شود اما احتمال وقوع زلزله و گسیختگی در آینده توسط گسل‌های هرات و سیابوبک دور از انتظار نیست شبیه آنچه که در زلزله اخیر ترکیه رخ داد.

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد زمین لرزه‌های اخیر کشور افغانستان، تابع پارامترهای بسیاری است از جمله عمق، رئولوژی پوسته و منتل، ویسکوزیته، ضریب اصطکاک، نرخ همگرایی صفحات، تنش تکتونیکی و نرخ آن، نرخ استرین(کرنش) در سال و جهت محورهای اصلی آن می باشد.

.گزارش کامل از طریق لینک قابل دستیابی است