بهبود تصمیم‌‌‌‌گیری‌ها با بررسی فناوری‌ها و سیاست‎گذار‌‌‌‌‌ی‎های حوزه اطلاعات مکانی/یادداشتی از مهندس غلامرضا کریم‌زاده

 

1) روند‌های توسعه در امور تولید، نگهداری و مدیریت داده‌های مکانی
افزایش روزافزون تعداد حس‌گرها در ابزار و لوازم زندگی روزمره که اطلاعات مکانی را جمع‌آوری و تهیه می‌کنند، سرعت گردآوری داده‌ها را افزایش داده و بکلی متحول خواهد کرد. این موضوع نقش شهروندان در تولید و جمع‌آوری داده‌های مکانی، به هر دو شکل فعال و غیرفعال، را  بیشتر خواهد کرد.
علاوه بر داده‌های مکانی دقیق ژئودتیکی، داده‌های مکانی تازه‌ای ایجاد خواهند شد که کاربران آن را به صورت آنی از طریق رسانه‌های اجتماعی و سایر رسانه‌های تحت وب در دسترس قرار خواهند داد.
 تقاضا برای کاربرد تصاویر با وضوح بالا افزایش خواهد یافت.
استفاده از وسایط نقلیه بدون سرنشین (مانند پهپاد‌ها) به عنوان ابزار سریع جمع‌آوری داده‌های مکانی، افزایش خواهد یافت.
اطلاعات مکانی سه بعدی و حتی چهار بعدی (زمان به عنوان بعد چهارم) افزایش خواهد یافت.
اطلاعات آنی، مدل‌سازی پویا و واکنش در مقابل بلایای طبیعی را ممکن خواهد کرد.
با رشد فن‌آوری، همکاری و مشارکت در جمع‌آوری و مدیریت داده‌ها، علی رغم روش‌های متفاوت انجام کار، در نقاط مختلف دنیا افزایش می‌یابد. بیش از چند دهه گذشته، شاهد تنوع خدمات و محصولات در بازار مکانی خواهیم بود.
تقاضا برای اطلاعات مکانی به منظور توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی به ویژه در کشورهای در حال توسعه افزایش می‌یابد.
سرمایه‌گذاری روی ابزار و منابع مدیریت کلان داده بیشتر خواهد شد. فن‌آوری‌های مدیریت کلان داده، استفادۀ بیشتر از داده‌های خام حس‌گرها و سایر منابع داده را ممکن می‌سازند.
تقاضای جهانی برای خدمات مبتنی بر مکان، همچنان رو به افزایش بوده و این روند به نقطه‌ای خواهد رسید که اطلاعات مکانی مورد نیاز در هر جا قابل دستیابی باشد.
استفاده از متادیتا (فراداده) و سایر روش‌های مواجهه با افزایش حجم داده‌ها، به طور فزاینده‌ای اهمیت خواهد یافت.
آشنایی شهروندان با اطلاعاتی که با مکان مرتبط هستند، به ویژه از طریق استفاده از خدمات مکان محور، همچنان افزایش خواهد یافت.
محتوای جمع‌سپاری شده باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی به اطلاعات مکانی غنی می‌شود.
مردم در حالی که با تغییر تکنولوژی و کار با جریان داده‌ها سازگار می‌شوند، در شناخت روند‌های (مکانی، زمانی و علت و معلولی) موجود بین حجم وسیع اطلاعات، مهارت بیشتری پیدا می‌نمایند.
تجزیه و تحلیل و استدلال بر اساس داده‌ها، به شکل‌گیری زیرساخت داده‌های مکانی منجر خواهد شد.
ارائه داده‌ها به صورت لینک‌شده، مشابه لینک‌های اینترنتی، به طور گسترده‌ای افزایش می‌یابد و در چند سال آینده جایگزین استانداردهای تبادل دادۀ فعلی می‌شود.

 

2) روند‌های توسعه و تحول در فناوری‌های اطلاعات مکانی
فشار چشمگیری وجود دارد که کاربران نهایی به برنامه‌های کاربردی در هر کجا و هر زمان دلخواه دسترسی داشته باشند.
فناوری‌های مکانی با شتاب پیشرفت خواهند کرد. پیشرفت فناوری از ساختارهای قانونی و دولتی سریع‌تر خواهد بود.
حس‌گرهایی با تکنولوژی پایین و با هزینه کم تولید می‌شوند.
فناوری‌های دیگر مشابه موتورهای بازی منشاء تحولات جدیدی در فناوری اطلاعات مکانی خواهند شد.
ارتباط بین اطلاعات مکانی و رسانه‌های اجتماعی بیشتر و بیشتر خواهد شد.
کاربرد نرم‌افزار‌های رایگان و متن باز در پردازش و تجزیه و تحلیل داده‌ها همچنان رشد خواهد کرد.
فناوری ابر به طور فزاینده‌ای به عنوان یک سازوکار تحویل و ارائۀ داده‌های مکانی تبدیل خواهد شد. رایانش ابر مکانی تأثیر قابل توجهی بر مدل‌های کسب و کار فعلی خواهد گذاشت.
وابستگی محاسبات مکانی به انسان کاهش یافته و سیستم‌های تصمیم‌گیری کاملاً اتوماتیک افزایش می‌یابند.
سیستم‌های مشاهدات زمین (از جمله پرنده‌ها و سنجنده‌های تصویربرداری) به طور فزاینده‌ای بهبود یافته و تصاویر ماهواره‌ای از هر مکان و در هر زمان در دسترس خواهند شد.
استفاده و تولید گسترده داده‌های مکانی منجر به ایجاد زیرساخت‌های مکانی خواهد شد. جامعه به این زیرساخت بیش از دیگر زیرساخت‌ها مانند شبکه برق یا شبکه بزرگراهی متکی خواهد بود.
ظرف چند سال آتی مدرن‌سازی GNSS تأثیر قابل توجهی بر همه سطوح موقعیت‌یابی و ناوبری خواهد گذاشت. تعیین موقعیت دقیق‌تر، با تأخیر کمتر و با یکپارچگی بیشتری انجام شده و ابزار تعیین موقعیت با حس‌گر‌های دیگر از جمله دستگاه‌های کم هزینه MEMS و جهت‌یاب‌ها به طور قابل توجهی ادغام می‌گردند.
در سال‌های آتی همه تلفن‌های هوشمند و یا هر وسیله‌ای که جایگزین آن‌ها می‌شود قادر به فیلم‌برداری 360 درجه سه ‌بعدی با رزولوشن فوق‌العاده بالا، با استانداردهای روز و به صورت آنی خواهند بود.
نرم‌افزارهای مکانی به لحاظ پویایی گرافیکی و تجسمی‌سازی سه بعدی به طور چشمگیری بهبود و ارتقاء می‌یابند.
آگاهی از مکان هسته اصلی فناوری اینترنت اشیاء را تشکیل خواهد داد.
فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین موجب بهبود فرایند گردآوری، پردازش و تحلیل داده‌های مکانی شده و ربات‌ها از این فناوری برای فهم اطلاعات مکانی پیرامون خود استفاده خواهند کرد.

3) روند‌های توسعه و تحول در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با حوزۀ اطلاعات مکانی
به ضوابط و مقررات جدیدی برای استفاده از اطلاعات مکانی در دنیای مجازی (مدل سه‌ بعدی مکانی) نیاز خواهد بود.
دسترسی رایگان و آزاد به داده‌ها، عمومیت بیشتری پیدا کرده و اطلاعات مکانی به یک کالای عمومی ضروری تبدیل می‌شود.
مدل‌های سرمایه‌گذاری برای اطمینان از پوشش کامل داده‌ها به ویژه در حوزه‌های غیر سود‌آور همچنان به عنوان یک چالش باقی می‌ماند.
حفظ حریم خصوصی به صورت یک چالش بزرگ ظاهر خواهد شد.
رشد سریع در حوزه اطلاعات مکانی، سردرگمی و عدم شفافیت در خصوص مالکیت داده‌ها، حقوق توزیع داده‌ها، مسئولیت‌ها و دیگر موضوعات را بیشتر خواهد کرد.
حفاظت داده‌های مکانی به ویژه در فرایند استخراج اتوماتیک، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد.
از طریق فرایندهای قانونی، مقبولیت اسناد رقومی مانند کاداستر و سندهای ملکی رقومی افزایش می‌یابد.
در سال‌های آتی، بسته به میزان توسعۀ چارچوب‌های قانونی برای توانمندسازی مکانی جامعه، تقسیم‌بندی کشورهای موفق و ناموفق در حوزة اطلاعات مکانی بارزتر خواهد شد.
زیرساخت‌های‌ ملی اطلاعات مکانی، به صورت زیرساختی قانونی طراحی، توسعه و نگهداری خواهند شد.
افزایش استقرار حس‌گرها و استفاده گسترده‌تر از داده‌های مکانی در جامعه، سیاست‌ها و قوانین عمومی را به سوی محافظت بیشتر از منافع و حقوق مردم سوق خواهد داد.
 
4) روندها و رویکردهای جدید بخش‌های خصوصی، عمومی و دولتی فعال در حوزۀ اطلاعات مکانی
سازمان‌های ملی و دولتی متولی نقشه و اطلاعات مکانی علاوه بر نقشی که در تأمین اطلاعات پایه و تضمین کیفیت آن‌ها دارند، نقشی مهم را در تضمین کیفیت و قابلیت اعتماد نرم‌افزارهای مورد استفاده کاربران ایفا خواهند کرد.
دولت‌ها به دو موضوع تولیت و صحت اطلاعات مکانی توجه بیشتری خواهند کرد و در نتیجه سازوکارهای نظارتی‌ و ضوابط و مقررات مربوط به اطلاعات مکانی، بر اساس قانون، گسترش می‌یابند.
مسؤلیت ایجاد و نظارت چارچوب‌های مرجع، برعهده دولت خواهد بود.
نقش سازمان‌های ملی نقشه‌برداری به عنوان متولی تهیه داده‌های با کیفیت بالا و مسئول اعتبارسنجی کیفی دیگر منابع داده‌های مکانی همچنان حائز اهمیت خواهد بود.
ساختار تشکیلاتی سازمان‌های ملی متولی نقشه‌ و اطلاعات مکانی با تعداد پرسنل بالا به صورت واحد‌های تخصصی مجزا تغییر خواهد کرد.
نقش انحصاری سازمان‌های ملی متولی نقشه‌ و اطلاعات مکانی در برخی از حوزه‌های مربوط به داده‌های مکانی به طور کامل از بین خواهد رفت.
 بیشتر فعالیت‌های که توسط سازمان‌های ملی متولی نقشه‌ و اطلاعات مکانی انجام می‌شوند، به بخش خصوصی برونسپاری خواهند شد. همچنین جمع‌سپاری داده‌های مکانی، این سازمان‌ها را به سمت بخش کوچکی از بازار که روی یک نیاز ویژه یا یک محصول ویژه مکانی متمرکز شده، سوق می‌دهد. 
سازمان‌های ملی متولی نقشه‌ و اطلاعات مکانی نیازمند یافتن مدل‌هایی جدید از کسب و کار هستند که بتوانند مجوزهای آسان را برای دیگر مؤسسات نقشه‌برداری صادر نموده و همچنین به درخواست‌های رو به تزاید مربوط به دریافت داده‌های رایگان پاسخ دهند.
ادغام داده‌های جمع‌سپاری شده با داده‌های مکانی دولتی طی چند سال آینده افزایش می‌یابد. همچنین فاصله بین داده‌های دارای متولی و داده‌های جمع‌سپاری کمتر شده و در این زمینه همکاری‌های واقعی‌تری شکل می‌گیرند.
در طول چند سال آینده، تولید اطلاعات مکانی داوطلبانه شتاب صعودی می‌گیرد. با مشارکت بیشتر شهروندان، تهیه نقشه‌های جامعه ـ مبنا رشد خواهد کرد.
به نظر می‌رسد طی سال‌های آتی مجموعه داده‌های جمع‌سپاری شدۀ OpenStreetMaps یا دیگر برنامه‌های خلاقانۀ مشابه، جایگزین مجموعه داده‌هایی خواهند شد که اکنون در راه‌ حل‌های ناوبری و نیز سرویس‌های مکان ـ محور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با کمک بخش خصوصی، دسترسی عموم و آحاد مردم به نقشه و اطلاعات مکانی به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
بخش خصوصی با ایجاد ارزش افزوده برای پایگاه‌های دادۀ مکانی، در افزایش ارائه خدمات به کاربران نقشی مهم ایفا خواهد کرد.»