زمین‌لرزه‌های سبک تا متوسط ماه‌های اخیر در مراوه‌تپه استان گلستان
مطابق اعلام مرکز لرزه‌نگاری کشوری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۸ درجه در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) در ساعت ۲۳:۴۱ چهارشنبه پنجم آذرماه 1399 و در عمق ۱۰ کیلومتری زمین به وقوع پیوست. این زمین‌لرزه در فاصله‌های ۲۱ کیلومتری مراوه‌تپه گلستان و ۴۷ کیلومتری گرماب خراسان شمالی رخ داد. گفتنی است پنجم مهرماه امسال نیز وقوع زلزله ۵.۲ ریشتری در مراوه‌تپه موجب بروز خساراتی در این منطقه شد.
مطابق اعلام مرکز لرزه‌نگاری کشوری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۸ درجه در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) در ساعت ۲۳:۴۱ چهارشنبه پنجم آذرماه 1399 و در عمق ۱۰ کیلومتری زمین به وقوع پیوست. این زمین‌لرزه در فاصله‌های ۲۱ کیلومتری مراوه‌تپه گلستان و ۴۷ کیلومتری گرماب خراسان شمالی رخ داد. گفتنی است پنجم مهرماه امسال نیز وقوع زلزله ۵.۲ ریشتری در مراوه‌تپه موجب بروز خساراتی در این منطقه شد.
استان گلستان از نظر مخاطرات سیل و زلزله، استانی حادثه‌خیز است که پیامدهای ناگوار حوادث آن هر از چند گاهی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار می‌گیرد.
بر پایه تقسيم‌بندي زمين‌ساختي ارائه‌شده توسط بربریان (1976) پهنه كپه داغ، واحد زمین‌ساختی البرز و پهنه ایران مرکزی است. این واحد توسط نبوي (1355) با نام واحد زمين‌ساختي گرگان ـ رشت ناميده شده است و دشت‌هاي جنوبي درياي خزر و بخش‌هاي شمالي رشته كوه‌هاي البرز را در بر می‌گیرد. از مهم‌ترین گسل‌های لرزه‌زای گستره‌ی استان گلستان می‌توان به گسل‌های خزر، شمال البرز، مراوه‌تپه، آشخانه، شاه‌کوه، بالکور، کرند، تکل‌کوه و داشلی برون اشاره کرد.
سازوكار گسل‌ها در پهنه ساختاری البرز مركزي و غربی بیشتر از نوع سازوكار امتدادلغز چپ‌گرد و فشاري روي سطوح گرهي با راستاي شمال‌غرب ـ جنوب‌شرق است ولی در پهنه کپه داغ، ساختار امتدادلغز راست‌گرد با مؤلفه معکوس گزارش می‌شود. کمربند چین‌خورده و راندگی درون قاره‌ای کپه داغ با راستای ۱۲۰ درجه شمالی و طول ۷۰۰ کیلومتر به عنوان مرز بین دو صفحه اوراسیا و ایران مرکزی است. حد شمالی آن گسل اصلی کپه داغ یا عشق‌آباد بوده که مرز بلوک ایران و اوراسیا را تشکیل می‌دهد. نتایج حاصل از شبکه ایستگاه‌های تعیین موقعیت دائمی، نرخ لغزش راست‌گرد ۷ میلی‌متر در سال را برای این گسل نشان می‌دهد.
در بخش غربی پهنه ساختاری كپه داغ، گسل مراوه تپه به شكل كماني با راستاي شرقی ـ غربی در شمال شهرستان مراوه تپه واقع گردیده است و از باش‌تپه در شرق تا آق‌بند در غرب ادامه مي‌يابد. بخش غربی این گسل، از دو گسله موازي تشكيل شده كه در فاصله تقريبي 5 كيلومتري از يكديگر قرار دارند. قسمت انتهايي بخش غربی، در شمال گنبدكاووس، به نام گسل آق‌بند معروف است.
سیستم گسلش قرناوه (کرناوه) که از دو گسل مراوه‌تپه و اینچه‌برون تشکیل شده است در پایانه شرقی روی سطح زمین، به‌صورت پنهان در زیر رسوبات دشت گرگان و تا نزدیکی دریای خزر با راستای تقریبی شرقی ـ غربی ادامه می‌یابد. حرکت این دو گسل در زیر رسوبات، سبب ایجاد چرخشی در جهت حرکت عقربه‌های ساعت در پهنه میان دو صفحه گسلی می‌گردد. شهرهای گرگان و گنبد‌کاووس و روستاهای اطراف آن‌ها یکی از مخرب‌ترین حوادث تاریخ معاصر خود را در اثر زلزله 1348 قرناوه تجربه کردند.
کلام پایانی این که گسل‌هاي فراوان و فعال در استان گلستان و مناطق همجوار آن را می‌توان به عنوان هشداری براي وقوع زمين‌لرزه‌هاي آتي تلقی کرد که لازم است به دقت مورد پایش قرار گیرند.
منابع:
ـ http://www.gsjournal.ir/article_53599_3781bf3f1b6199a01477368268fe87a1.pdf
ـ http://www.gsjournal.ir/article_41258_40d832f0b4e9f8492b893805949f63b5.pdf
ـ http://www.gsjournal.ir/article_43393_a5b14acb1db7a6e44fbb36686854bbb6.pdf
ـ https://www.irna.ir/news/84124266
ـ https://www.ncc.gov.ir/fa/news/3151
ـ http://www.pana.ir/news/1121347
