برابر گزارش مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران، زلزله‌ای به بزرگی ۴ در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) ساعت ۵۸ دقیقه و ۵۷ ثانیه بامداد چهارشنبه 1399.8.21 روستای کِشیت از توابع بخش مرکزی شهرستان کرمان را لرزاند. این زلزله در عمق ۱۰ کیلومتری زمین به وقوع پیوست و کانون آن در موقعیت ۲۹.۸۲ درجه عرض شمالی و ۵۸.۰۴ درجه طول شرقی ثبت گردید.
برای استان کرمان تعداد 79 گسل شناسایی شده که 68 مورد آن در داخل مرزهای استان و تعداد 11 مورد نیز در محدوده اطراف استان کرمان (حداکثر 40 کیلومتری) قرار دارند. گسل‌های استان به طور عمده در جهت شمال‌ـ‌‌‌شمال‌غرب كشيده شده‌اند. به طور كلی از نظر لرزه زمين‌ساخت فعال، دو روند لرزه‌خيز شمال‌غربي‌ـ جنوب‌شرقي و شمال، شمال‌غربي، جنوب، جنوب‌شرقي در پهنه استان كرمان مشاهده مي‌شود. گسل‌هاي كوهبنان، گلباف، رفسنجان، شهر بابك، بم، بلورد و داوران در روند اول و گسل‌هاي لكركوه، جيرفت، نايبند و انار در گروه دوم جاي مي‌گيرند (Walker 2006). گسل‌هاي كرمان به دو گروه مدفون و آشكار دسته‌بندي می‌شوند. گسل مدفون به گسلي اتلاق می‌گردد كه رخنمون سطحي نداشته و به كمك شواهد غير مستقيم مي‌توان به وجود آن پي برد. البته عدم وجود رخنمون سطحي، دليلي بر فعال نبودن گسل نیست. از جمله گسل‌هاي مدفون منطقه مي‌توان زنگي‌آباد، باغين، بردسير و راين را نام برد (Walker 2006).
مناطق شمالی و شرقی استان کرمان از نظر لرزه‌خیزی پیشینه‌ای طولانی دارند و این روند تا سال‌های اخیر نیز ادامه یافته است. زلزله‌های شمال کرمان در سال 1396 در چترود و شرق هجدک، زرند و ناحیه کوهبنان، که عمدتاً با سه زمین‌لرزه با بزرگای ۶ ریشتر شناخته می‌شوند، گواهی بر این مدعا هستند.
اما زمينلرزه سال 1389 با بزرگای 6.2 در شهرستان ريگان، كه در جنوب كرمان به وقوع پيوست، مشخص کرد كه زمين‌لرز‌ه‌هاي کرمان تنها به شمال يا شرق استان محدود نمي‌شوند و ناحيه جنوبي كرمان نیز، به ویژه بعد از زمينلرزه سال 1382 بم، از فعاليت عمده‌ای برخوردار شده است.
شهر کرمان در حاشيه شمالي دشت کرمان، که يک فروزمين (گرابن) فشاري است، نیز در معرض خطر جدی زلزله قرار دارد. گسل‌هاي متعددي در محدوده شهر، مرز کوه و دشت، و مناطق نزديک این شهر قرار دارند که تعدادي از آن‌ها مي‌توانند موجب بروز زلزله‌هاي حتي قوي‌تر از 7 ريشتر شوند.
شهر کرمان بر روی آبرفت‌های جوان کواترنری احداث شده و گسترش یافته است و با توجه به شرایط زمین‌شناسی، گسل‌های جوان و فعال منطقه و نیز گسل‌های قدیمی، از لحاظ لرزه‌خیزی، تاریخ پرحادثه‌ای داشته است.
نکتۀ اساسي در این میان، شناسايي سطوح آسيب‌پذير و كاهش ضريب آسيب‌پذيري در شهر‌ها و مراکز جمعیتی این استان است که مي‌تواند به مديريت بحران مربوط به این رخداد طبیعی كمك شایانی نمايد. لذا جا دارد داده‌هاي مکانی و توصیفی مورد نیاز به روش اسنادي و ميداني گرد‌آوری شوند و بر اساس شاخص‌هايي مانند نوع مصالح، تراكم جمعیت، عرض معابر، نوع كاربري، تراكم سازه‌اي و غیره و با استفاده از توابع و قابلیت‌های سامانه‌های اطلاعات مکانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
منابع:
- عباس‌نژاد، احمد و اخلاص‌پور، پیام، 1395، به روز رسانی نقشه گسل‌های فعال استان کرمان، دومین همایش ملی زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی
- ریاضی راد، زهره سادات، 1392، بررسي لرزه‌خيزي گستره كرمان با نگرشي ويژه بر زمينلرزه 1389 ريگان، نشریه زمین‌شناسی ژئوتکنیک، شماره 3، ص 229-213
- غضنفرپور، حسین و حامدی، محدثه، 1396، سطح‌بندي ميزان آسيب‌پذيري بافت‌هاي شهر كرمان بر اساس معيارهاي منطق فازي، جغرافيا و توسعه، شماره 48
- حسن‌زاده، رضا، عباس‌نژاد احمد، علوی، اکبر، شریفی تشنیزی، ابراهیم، 1390، تحليل خطر لرز‌هاي شهر کرمان با تأکيد بر کاربرد GIS در ريزپهنه‌بندي مقدماتي درجه 2، نشریه علوم زمین، شماره 81، ص30-23
